Rửa tay bằng xà phòng với nước sạch hoặc rửa tay bằng nước sát khuẩn có cồn (khi không có nước và xà phòng) là một trong những biện pháp phòng ngừa COVID-19, virus corona chủng mới (SARS-CoV-2) luôn được khuyến cáo nhất hiện nay. Tuy vậy, chất khử trùng tay tỏ ra bất tiện hơn cách rửa tay bằng nước và xà phòng, đồng thời chất khử trùng tay chứa cồn chỉ có chức năng khử khuẩn chứ không hoàn toàn khiến tay sạch như xà phòng và nước. Do đó, rửa tay với nước và quan trọng phải là nước sạch được xem là biện pháp phòng ngừa virus hữu hiệu, tối ưu nhất. Ðiều này đã được các nhà khoa học chứng minh về tính hiệu quả trong việc kháng khuẩn.

Theo thống kê của Worldometers, tính 30/3/2020, tổng cộng có 720.658 ca mắc Covid-19 do virus corona chủng mới (SARS-CoV-2)  được ghi nhận trên toàn cầu, trong đó có 647.219 ca ở ngoài lãnh thổ Trung Quốc, đứng đầu là Mỹ với 141.169 ca. Trong đó, số ca tử vong trên toàn cầu vì bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid-19 gây ra đã lên đến 33.918 người, Tại Việt Nam, tính đến 7h sáng ngày 30/3 ghi nhận 194 ca nhiễm Covid-19, cụ thể:

25 ca đã bình phục bao gồm 16 bệnh nhân giai đoạn 1(tính từ ngày 23/1 đến ngày 13/2) và 9 bệnh nhân giai đoạn 2 (tính từ ngày 6/3 - 29/3). 169 bệnh nhân còn lại đang được điều trị tại các cơ sở y tế trên cả nước, hầu hết sức khỏe ổn định.  Ngoài ra, có 3.215 ca nghi nhiễm đang được cách ly, theo dõi chặt chẽ và 75.085 ca tiếp xúc với người nghi nhiễm và nhập cảnh từ vùng dịch đang được theo dõi sức khỏe (cách ly), trong đó có 38.372 ca cách ly tại nhà, nơi lưu trú.

Những thông tin trên đã cho thấy mức độ nguy hiểm, lây lan mạnh, diễn biến phức tạp của dịch bệnh trong đời sống. Và giữa lúc tình hình phòng dịch corona virus đang căng như dây đàn, những thông tin khác nhau về các biện pháp phòng chống dịch đang được áp dụng càng  phải được thông tin rõ ràng, chính xác. Theo thông cáo chính thức của Bộ Y tế (https://ncov.moh.gov.vn/web/guest/-/5-ieu-can-lam-ngay-e-phong-chong-dich-covid-19), người dân cần đặc biệt lưu ý và làm tốt các biện pháp sau:

 1. Hạn chế tối đa ra ngoài, chỉ ra ngoài khi thực sự cần thiết.

2. Nếu buộc phải ra ngoài luôn luôn đeo khẩu trang, hãy giữ khoảng cách tiếp xúc, tốt nhất là 2m.

3.  Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.

4. Thường xuyên vệ sinh nhà cửa, lau rửa thường xuyên, để thông thoáng, sinh hoạt lành mạnh.

5. Thực hiện khai báo y tế, cập nhật tình hình sức khỏe hàng ngày, giữ liên hệ thường xuyên với cán bộ y tế, cơ sở y tế.

Các nhà nghiên cứu ước tính rằng, trung bình mỗi người chạm tay lên mặt họ khoảng 20 lần/giờ, trong đó 44% chạm tay lên mắt, miệng và mũi đồng thời vô hình để cho virus xâm nhập sâu trong cơ thể. Vì virus vẫn có khả năng sống trong chất nhầy và các chất lỏng từ đường thở khi bị bắn ra ngoài môi trường, do đó, nó có khả năng phát tán khi các cá nhân bị nhiễm bệnh ho hoặc hắt hơi, xì mũi. Phát tán trong không khí, các giọt nước nhiễm bệnh có thể “đậu” xuống ai đó hoặc bám vào các bề mặt thường xuyên bị đụng chạm như tay nắm cửa, xe đẩy hàng trong siêu thị hoặc ghế ngồi trong tàu điện ngầm... Do đó, tỷ lệ virus lây nhiễm rất cao thông qua cử chỉ bắt tay khi bàn tay bị dính dịch chứa virus. (

 Ông Chidiebere Akusobi - một nhà nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm tại Trường y tế công cộng Harvard nhấn mạnh: “Phá vỡ chuỗi truyền bệnh này có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh”. Thói quen hắt hơi, xì mũi hay ho vào khăn, giấy hoặc khuỷu tay sẽ khiến cho chất nhầy không bám vào tay/găng tay và vì thế nó sẽ không thể dính lên mặt được. Lưu ý rằng khi virus nằm trong các tế bào sống như bàn tay thì cách tốt nhất là loại bỏ hay tiêu diệt nó bằng cách rửa tay với xà phòng hoặc dung dịch chứa cồn. Các hình thức thực hành thường xuyên này sẽ trở thành thứ vũ khí siêu mạnh trong cuộc chiến chống lại bệnh truyền nhiễm.

Bà Kellie Jurado - nhà vi trùng học tại Trường y học Perelman (Đại học Pennsylvania, Mỹ) khẳng định: “Rửa tay là cách đơn giản nhất để hạn chế lây nhiễm. Phải tự phòng ngừa cho chính mình tránh bị lây nhiễm cũng như truyền bệnh cho người khác”. Rửa tay không chỉ gạt mầm bệnh khỏi da mà còn hủy diệt luôn cả chúng, bao gồm cả virus gây bệnh COVID-19. 

Để lý giải điều này, các nhà khoa học cho biết: Xà phòng có thể vô hiệu hóa SARS-COV-2 và các loại virus khác có lớp phủ ngoài gọi là “phong bì” vốn giúp cho mầm bệnh có thể bám và xâm nhập các tế bào mới. Các “phong bì” virus và những phân tử xà phòng đều chứa các chất béo mà có khuynh hướng tương tác lẫn nhau khi chúng đặt gần nhau, xà phòng sẽ phá vỡ các “phong bì” và “chặt cụt” mầm bệnh của virus. 

Đặc biệt nguồn nước rửa phải luôn được đảm bảo là nguồn nước sạch, nếu không việc rửa tay bằng nguồn nước ô nhiễm sẽ có thể gây ra các tác nhân gây bệnh khác. Theo đó, nguồn nước sạch là nguồn nước: trong, không màu, không mùi, không vị, không chứa các độc chất và vi khuẩn gây bệnh cho con người. Nước sạch theo quy chuẩn quốc gia là nước đáp ứng các chỉ tiêu theo quy định của Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về chất lượng nước sinh hoạt - QCVN 02:2009/BYT do Bộ Y tế ban hành ngày 17/6/2009. Nước hợp vệ sinh là nước không màu, không mùi, không vị, không chứa các thành phần có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, có thể dùng để ăn uống sau khi đun sôi.

Giếng khơi hiện nay là nguồn nước bị ô nhiễm trầm trọng nhất, Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM vừa công bố kết quả kiểm tra chất lượng nước định kỳ tại TP.HCM. Kết quả cho thấy, hơn 50% các mẫu nước giếng người dân tự khai thác sử dụng được kiểm tra đều không đạt chỉ tiêu cả hóa lý và vi sinh. Các mẫu nước giếng tại các quận 12, Gò Vấp, Tân Bình, Tân Phú, Thủ Đức, Củ Chi,... hầu như có độ PH thấp, không đạt chỉ tiêu hàm lượng Amoni, E.coli, Coliform (Tham khảo thông tin tại http://congan.com.vn/doi-song/tphcm-thoi-quen-dung-nuoc-gieng-co-the-gay-nguy-hai-suc-khoe_48726)

Chính vì thế, rửa tay bằng xà phòng với nguồn nước sạch là phương thức hữu hiệu trong công cuộc phòng chống dịch bệnh COVID – 19 hiện nay. Chúng ta hãy rửa tay:

- Sau khi xịt mũi, ho hay hắt hơi.

- Sau khi đến nơi công cộng, sau khi đi các phương tiện giao thông công cộng, đi chợ và những nơi thờ cúng khác.

- Sau khi chạm vào những bề mặt ở môi trường bên ngoài, kể cả tiền giấy.

- Trước, trong và sau khi chăm sóc người ốm.

- Trước và sau khi ăn.

- Sau khi đi vệ sinh; Sau khi bỏ rác; Sau khi chạm vào động vật và vật nuôi; Sau khi thay tã lót cho em bé hoặc giúp trẻ đi vệ sinh

- Khi bàn tay của bạn bị bẩn…

Và hãy thực hiện theo 6 bước sau đây theo khuyến cáo của WHO trong công tác vệ sinh cá nhân để đảm bảo tay bạn sạch vi khuẩn: